Stentler tıkalı damarları açmak için kullanılan, balon ile genişletilen, metalik alaşımlardan oluşan tüp şeklinde yapılardır. Bir kateter yardımıyla daralmış damar bölgesine getirilen stent, şişirilen balon vasıtasıyla açılır ve damar duvarına yerleştirilir. Damar lümeninde daralmaya yol açan plak, stent ile damar duvarı arasında ezilmiş olur. Stentler kalbi besleyen damarlar dışında, şah damarlarına, karın içi, böbrek, kasık ve bacak damarlarına da takılabilir. Bu damarlara yerleştirilen stentlerin boyutları, yapıları ve içerikleri kalp damarlarına yerleştirilen stentlerden ve birbirlerinden farklı özellikler göstermektedirler. Bundan sonraki bölümde koroner stentler ile ilgili sizden sıkça gelen sorulara kısa yanıtlar vermeye çalışacağım.
Stentler tıkanır mı ?
Evet stentler tıkanabilir yani daha doğru bir ifadeyle yeniden daralabilir. Eskiden kullanılan ilaç kaplı olmayan stentlerde bu oran %30’lardaydı. Günümüzde gelişen stent teknolojisi ve ilaç kaplı stentlerin yaygın olarak kullanılmasıyla bu oran %2-10 civarındadır.
Stentin bir ömrü var mıdır ?
Stent pek çok faktöre bağlı olarak birkaç ay içerisinde tıkanabilir, ömür boyu tıkanmayadabilir.
Stentin yeniden daralmasını hangi faktörler etkiler ?
Basınç ile şişirerek açtığımız stent, damar iç yüzeyini kaplayan endotel hücrelerinde ve damar duvarında baro-travmaya bağlı bir miktar hasar oluşturur. Bu bölgede oluşan travmaya bağlı olarak gelişen kontrolsüz hücre çoğalması, stentlerin yeniden daralmasından sorumlu temel mekanizmadır. İşte ilaç kaplı stentlerde kullanılan ilaçlar bu kontrolsüz hücre çoğalmasını durdurma vazifesini görürler.
Bir stentin daralmasını 4 temel fakör belirler. Bunlar; 1) hasta ilişkili faktörler (şeker hastalığı vb.), 2) stent türü ve yapısı ile ilgili faktörler, 3) damar ve darlık ile ilişkili faktörler, 4) işlemin yapılma şekline bağlı faktörler olarak sıralanabilir. Gördüğünüz gibi stent tıkanması çok faktörlü bir durum olduğu için kimi zaman, ilaçlar doğru kullanılsa da, yaşam tarzınız ve beslenmenizde hata olmasa da, stentlerin tıkanma ihtimali mevcuttur. Hemen şunu vurgulayalım; ilaçlar ve sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri sadece stentin değil, damarlarınızın diğer bölgelerinin de korunması için çok önemlidir.
Stentler takıldıktan sonra çıkartılabilir mi?
Damar duvarına yerleştirilen stent ömür boyu orada kalır.
Tıkanan stentler yeniden açılabilir mi?
Evet tıkanan stentler , stent içine yeniden takılan ilaç kaplı stentler ile veya ilaçlı balon kullanılarak açılabilir.
Stent takılanların kontrol amaçlı düzenli olarak anjiyo olmaları gerekir mi?
Robotik damar açma stente alternatif mi yoksa stentle birlikte mi uygulanır ?
Robotik damar açma yani aterektomi işlemi stentlerin yerini alan bir yöntem değildir. Kalp damarlarının iç yüzeyinde yoğun kalsifikasyon yani kireçlenme olan durumlarda, bu taşlaşmış sert plakları damar yüzeyinden çıkartmak ve bu bölgeyi stent açısından uygun hale getirmek için kullanılır. Aterektomi cihazı ucunda özel bir bıçak olan döner başlığı ile damar duvarında kazıma işlemi yapar.
Stent takılmasını izleyen birkaç gün içerisinde MR çekilebilir. Diğer tüm görüntüleme işlemleri ve X-ray cihazıyla ilgili sorun oluşturmaz.
Stentler allerji yaparlar mı?
Stentlerin metalik yapıları, polimerleri ve salınan ilaçlarına karşı nadiren allerji olabilir.
Stent takılanlar kalp krizi geçirir mi ?
Stent takılması ateroskleroz dediğimiz altta yatan hastalığı tedavi etmemektedir. Sadece mekanik olarak damarı açık tutup ilgili kalp dokusuna yeterli kan akımının ulaşmasını sağlar. Sağlıklı yaşam kurallarına ve doktor kontrolünde verilen ilaçlara gerekli önemi göstermezsek, gerek stentin olduğu bölgede, gerekse de damarların daha önce normal olan başka bir bölgesinde gelişen tıkanıklıklar nedeniyle kalp krizi geçirilebilir.
